Świątynia w Górzance-karpacka perła pod wiekowym dębem

Spośród kilkuset bieszczadzkich świątyń w ciągu ostatnich lat szczególną uwagę turystów przykuwa niewielki drewniany budynek sakralny w Górzance. Obecnie pełni on rolę kościoła parafialnego pw. Wniebowstąpienia Pana Jezusa. Solina pokoje do wynajęcia Postawiono go w 1718 roku, prawdopodobnie pełnił rolę łacińskiej kaplicy dworskiej, jednakże we wsi oprócz katolików obrządku łacińskiego mieszkali również Rusini – wierni obrządku wschodniego. Ci ostatni dzięki działaniom austriackiego zaborcy stali się w roku 1835 właścicielami omawianej świątyni, którą rozbudowano i 10 sierpnia poświęcono jako cerkiew pw. Świętej Paraskewy. Podobnie jak i inne bieszczadzkie obiekty sakralne Bieszczady noclegi tanie obrządku wschodniego, górzańska cerkiew po II Wojnie Światowej przez ponad dwadzieścia lat stała opuszczona i zamknięta. W czasach PRL-u nikt z władz nie przejmował się tego typu budynkami, przed zniszczeniem nie uchroniło się prawie trzysta bieszczadzkich cerkwi. Przeznaczano je na budynki gospodarcze (w tym owczarnie), magazyny lub oddawano do rozbiórki, a  domki nad Soliną niektóre nawet wysadzano. Peryferyjne położenie i trudny dojazd przyczyniły się do tego, że cerkiew z Górzanki ocalała. Zniszczeniu uległy dwie świątynie w sąsiedniej Wołkowyi. Był to murowany kościół z 1842r z zabytkowymi organami, którego gruzy spoczywają na dnie zatoczki Zalewu Solińskiego oraz cerkiew greckokatolicka z 1833 r., po której została ruina parawanowej dzwonnicy, podmurówka i kilka nagrobków na przycerkiewnym cmentarzu. Obiekty te zburzono w październiku z 1967 roku, podając jako powód spiętrzanie wód powstającego Zalewu Solińskiego. Dzięki staraniom ks. Arcybiskupa Ignacego Tokarczuka i lokalnej społeczności w 1969 roku zezwolono na utworzenie w Górzance parafii rzymsko-katolickiej. Wydarzenie to poprzedziły represje stosowane przez władzę ludową na wiernych i kapłanach odprawiających msze przy kapliczce w Górzance i na cmentarzu przycerkiewnym w Wołkowyi. Bieszczady noclegi nad Soliną

Obecnie turyście przybywającemu do Górzanki towarzyszy zachwyt nad przepiękną doliną potoku Wołkowyjka. Nie brak tu miejsc noclegowych oraz atrakcji w postaci zorganizowanych przejazdów bryczkami i wozami taborowymi. Sercem Górzanki jest jednak drewniana świątynia, do której docieramy przechodząc przez most i wspinając się po schodach. Otaczają ją pomnikowe dęby i lipy, spośród których najstarszy dąb liczy sobie w obwodzie (na wysokości 130 cm od ziemi) 698 cm obwodu, co czyni go jednym z trzech największych dębów w Bieszczadach (obok „Starucha” z Łukowego i „Szumnego” z Kalnicy). Bieszczady domki Solina

Świątynia w Górzance jest budynkiem trzyczęściowym, drewnianym, postawionym na kamiennej podmurówce. Dach pokryty jest blachą, ściany oszalowane są deskami. U podstawy, gdzie kończy się drewniana część konstrukcji, wieńczy ją fartuch wykonany z gontu, czyli łupanych wzdłuż włókien deseczek.

Wchodzącym do świątyni ukazuje się unikatowe wnętrze z wieloma ciekawymi elementami wyposażenia charakterystycznego dla kościoła rzymsko- katolickiego i cerkwi greckokatolickiej. Zachował się tu barokowy łaciński ołtarz główny z przedstawieniem Marii Magdaleny Pokutnicy. Na ołtarzu tym znajduje się również osobliwe tabernakulum, gdzie na drzwiczkach znajdujemy wizerunek kostki chleba tzw. prosfory zamiast białej hostii, co świadczy o jego unickim charakterze. Elementami łacińskimi są ołtarze narożne: św. Michała Archanioła i Jana Chrzciciela z obrazem Chrystusa Ecce Homo.

Wyjątkowym miejscem w każdej cerkwi jest ikonostas, czyli ściana świętych obrazów. Oddziela on nawę, gdzie gromadzą się wierni, od prezbiterium, miejsca w którym kapłan spotyka się z Panem Bogiem. W Górzance zobaczymy fragmenty trzech ikonostasów. Najstarsze ikone (Chrystusa Pantokratora, proroków i krzyż) zawieszone zostały na ścianie nad zakrystią. Uwagę wszystkich zwiedzających przykuwa bez wątpienia płaskorzeźbiony ikonostas umieszczony w ramie nad ołtarzem. Jest on prawdziwym unikatem w skali Karpat. Wykonany został w 1756 roku z lipowego drewna. Zdjęto go na początku XX w., gdyż uznano go za niekanoniczny i po jego demontażu płaskorzeźby zastąpiono ikonami, które obecnie można podziwiać na chórze w zachodniej części nawy. Płaskorzeźbiony ikonostas przez ponad 100 lat przechowywany był w świątyni. Odnowiony i zrekonstruowany w latach 2003-2013 stał się magnesem przyciągającym turystów z Polski i zagranicy. Pod efektowną drewnianą kotarą, która symbolizuje zasłonę Świątyni Jerozolimskiej (lub scenę na niebie towarzyszącą śmierci Zbawiciela) znajduje się scena Ukrzyżowania. U podstawy krzyża umieszczono narzędzia Męki Pańskiej: gwoździe, młotek, obcęgi, gąbka, rózgi, kości do gry i sukna. Po prawej stronie krzyża widoczna jest sylwetka Archanioła Gabriela. Po prawej i lewej stronie sceny pasyjnej wykonano wizerunki proroków i patriarchów starotestamentowych. Kolejne przedstawienia umiejscowione poniżej, ukazują oblicze Chrystusa Pantokratora – Władcy Wszechświata w otoczeniu dwunastu uczniów – apostołów. Każdy z nich przedstawiony jest z atrybutem (narzędziem ich męczeńskiej śmierci lub Ewangelią). Dolna część ikonostasu, aby nie zasłaniać ołtarza, została umieszczona na południowej ścianie prezbiterium. Znajdują się tam ikony świąteczne, czyli prazdniki rozpoczynające się świętem Narodzenia Maryi Panny i zakończone ikoną Podwyższenia Krzyża Świętego. Poniżej prazdników widnieje się rząd ikon namiestnych przedzielonych charakterystycznymi otworami: wrotami carskimi (pośrodku) i dwoma wrotami diakońskimi (umiejscowionymi symetrycznie po bokach). Od lewej rząd ten zaczyna się wizerunkiem św. Mikołaja, najczęściej spotykanego świętego, przedstawianego na karpackich ikonach. Kolejną ikoną jest Maryja z Dzieciatkiem w typie Hodegetria, czyli Matka Boska Przewodniczka, dłonią wskazującą na Króla Świata. Wrota Carskie przedstawiają scenę Zwiastowania, zwieńczoną kielichem obfitości. Nad wrotami carskimi znajduje się przedstawienie Ostatniej Wieczerzy. Następną ikoną po prawej stronie wrót carskich jest oblicze Chrystusa Nauczającego z otwartymi stronami Ewangelii w lewej dłoni. Niezmiennie w każdym ikonostasie (pierwsza od prawej strony) umieszczona jest ikona chramowa, ukazująca patrona świątyni. W Górzance mamy do czynienia z św. Paraskewą, która w III w n.e. zginęła śmiercią męczeńską za wiarę, w Ikonum na terenie dzisiejszej Turcji. Jest ona patronką narzeczonych i domowego ogniska.

Całe wnętrze świątyni pokrywa polichromia, odnajdujemy ją na drewnianych ścianach i zawieszonych płaskich stropach. W sklepieniu nawy przedstawiono wizerunek Trójcy św. z czterema ewangelistami w narożnikach. W prezbiterium mieści się wizerunek Boga Ojca w otoczeniu cherubinów. Pozostałymi ciekawymi elementami świątyni w Górzance są fragmenty wyposażenia ze zniszczonego kościoła z Wołkowyi: dwie figury przy tabernakulum (św. Stanisław Biskup i św. Kazimierz Królewicz), konfesjonały, stacje drogi krzyżowej, ołtarz boczny Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Antoniego, krzyż przy ołtarzu, ambona, obraz św. Józefa i obraz Matki Bożej Niepokalanej.

Wyjątkowość Górzanki na tle innych bieszczadzkich świątyń podkreślają nie tylko osobliwości w postaci starodrzewia, wyposażenia kościoła i jego ciekawej historii. Tworzą ją także ludzie, którzy walczyli o swoją świątynię, szanowali wschodnie i zachodnie elementy wyznań oraz przyczynili się do ukazania jej ekumenicznej treści. Klimat świątyni w Górzance tworzą również historie z życia kapłanów z nią związanych: ks. Adama Bileckiego wielkiego patrioty i działacza niepodległościowego (przy cerkwi znajduje się dzwonnica parawanowa z wmurowaną pamiątkową tablicą upamiętniającą jego sylwetkę) oraz ks. Jana Siuzdaka – proboszcza z Wołkowyi, który poniósł męczeńską śmierć w hitlerowskich obozach zagłady. Najnowsza historia omawianej świątyni jest dziełem wyjątkowego kapłana – ks. Piotra Bartnika, przewodnika górskiego, bez którego udziału wielu ludzi gór (przewodników górskich, goprowców i miłośników Bieszczadów) nie wyobraża sobie drogi Krzyżowej na Tarnicę, czy Mszy św. w opuszczonej cerkwi w Łopience. Dzięki jego ciężkiej pracy, uporowi, umiejętności zjednywania ludzi i rozpalania w ich sercach płomienia wiary, dziś możemy dziś podziwiać ponad 300-letną historię przepięknej budowli sakralnej w sercu Bieszczadów.

Kościół w Krościenku

Kościół pod wezwaniem Wszystkich Świetych – każdy kto choć trochę zainteresowany jest zabytkami architektonicznymi powinien zobaczyć tę godną uwagi budowlę. Wybudowano ją przy rynku w Krościenko noclegi nad Dunajcem. Choć wygląd zewnętrzny kościoła nie wskazuje na to, aby był on szczególnie ważnym zabytkiem, to jednak w jego wnętrzu znajduje się naprawę wiele cennych skarbów, o których niewiele z nas tak naprawdę wie. noclegi Krościenko

Kilka słów na temat historii parafii

Budowla powstała prawdopodobnie około 1350 roku. Nie mniej jednak nie dysponujemy żadnymi dokumentami, które byłyby w stanie ją uwiarygodnić. Cała dokumentacja prawdopodobnie zaginęła. Niektórzy historycy datują powstanie kościoła pod wezwaniem Wszystkich Świętych jeszcze wcześniej. Wiadomo, że z XIV wieku pochodzi prezbiterium, z kolei nawa z swym obecnym kształcie została wykonana około wieku XVI. Cztery lata po wzniesieniu budowli miał miejsce pożar, w wyniku którego kościół bardzo ucierpiał.

W 1527 do parafii noclegi w Krościenku przyłączono parafię ze Szczawnicy, która z powodu niewydolności finansowej nie była w stanie sama utrzymać proboszcza, po kilku latach dołączono jeszcze parafię w Grywałdzie. To stało się przyczyną licznych zatargów pomiędzy poszczególnymi proboszczami, a wójtami i mieszczanami. Od 1938 roku kościół jest częścią diecezji tarnowskiej, a dołączone wcześniej parafie stały się samodzielnymi jednostkami administracyjnymi. Krościenko pokoje do wynajęcia

Wygląd wnętrza kościoła

Jak już wcześniej zostało powiedziane najważniejsze „skarby” świątyni znajdują się w jej wnętrzu. Na uwagę zasługuje przede wszystkim gotycka chrzcielnica, zdobiona herbami oraz orłem w koronie, którą jak głosi legenda ofiarował kościołowi w 1493 roku sam król Jan Olbracht. Prezbiterium wzniesione także w stylu gotyckim mieści ołtarz główny oraz mniejsze ołtarze przeznaczone niegdyś do odprawiania prywatnych mszy. Na ścianach prezbiterium znajduje się kolejny cenny zabytek – polichromia ze scenami życia św. Barbary. Z kolei w nawie głównej również znajduje się przepiękna polichromia namalowana przez Jakuba Koraba z Nowego Targu, która pochodzi z końca XVI wieku. Jest to tak zwana „biblia pauperum”, zawierająca sceny biblijne oraz legendarne. Krościenko pensjonaty

Czorsztyn

Czorsztyn noclegi – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Czorsztyn. Położona jest na wschodnim skraju Kotliny Orawsko-Nowotarskiej, na pograniczu Pienin i Gorców nad Zbiornikiem Czorsztyńskim. Obecny noclegi Czorsztyn był do momentu powstania zbiornika retencyjnego znany jako Czorsztyn Nadzamcze. Sama wieś Czorsztyn mieściła się u podnóża Zamku Czorsztyńskiego. Część Czorsztyna mieszcząca m.in. siedzibę władz gminy Czorsztyn, znajdowała się w bezpośrednim sąsiedztwie skrzyżowania znajdującego się ok. 1,5 km od wsi Czorsztyn pokoje gościnne, w kierunku Nowego Targu.
Miejscowość turystyczna i wypoczynkowa z rozwiniętą infrastrukturą turystyczną: baza noclegowa, przystań statków spacerowych, znakowany szlak turystyczny.
Wieś Czorsztyn pensjonaty (dawny niem. Zornsteyn (1395), Schorstein (1777) kamień gniewu), lokowana była na początku XIII wieku podobnie jak pobliski Grywałd, Dursztyn, Frydman, Falsztyn, Rychwałd i inne przez osadników niemieckich sprowadzanych przez króla węgierskiego Andrzeja II.
W roku 1246 właścicielem zamku w Czorsztynie był Piotr Wydżga, szlachcic ziemi krakowskiej herbu Janina, następnie krzyżowiec, był on również właścicielem zamku Rytra, Łącka oraz zamku Lemiasz.
W okresie panowania króla Kazimierza III Wielkiego zamek ten został obwarowany murami.
Od pietnastego wieku starostwo (m.in. własność Zawiszy Czarnego). Zamek spalony w 1433 r. przez husytów, następnie odbudowany. Ośrodek powstania chłopskiego Kostki Napierskiego w 1651, w latach 1768–1782 punkt oporu konfederatów barskich. Powolna degradacja zamku od pożaru w 1792 r.
W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim. W tym okresie został rozpoczęty i ostatecznie zrealizowany plan budowy zbiornika retencyjnego znanego obecnie jako Jezioro Czorsztyńskie (Zbiornik Czorsztyński). Powstanie owego zbiornika zamknęło historię starego Czorsztyna mieszczącego się u podnóża Zamku Czorsztyńskiego oraz rozpoczęło historię nowego noclegi w Czorsztynie powstałego z rozbudowy Czorsztyna Nadzamcze.
Zabytki:
-ruiny gotyckiego zamku z XIV wieku w granicach rezerwatu krajobrazowego
-kaplica z przełomu XVIII i XIX wieku.

Maniowy

Maniowy noclegio największa wieś w gminie Czorsztyn, od roku 1993 jest siedzibą Urzędu Gminy. Jej powstanie powiązane jest budową sztucznego zbiornika – Jeziora Czorsztyńskiego, którego wody całkowicie zalały Stare Maniowy istniejące od 1326 roku. Dzisiejsze Maniowy agroturystyka, choć w całości przeniesione z dna zbiornika czorsztyńskiego na południowe zbocza Gorców, w niczym nie przypominają dawnej osady. W zabudowie wsi dominuje nowoczesna architektura, z zauważalną okazałą bryłą kościoła p.w. św. Mikołaja. Interesującym zabytkiem jest przeniesiona na nowy cmentarz drewniana cmentarna kaplica św. Sebastiana z 1772 roku.

Umiejscowienie wsi w bezpośrednim sąsiedztwie lasów i jeziora daje wiele wspaniałych możliwości aktywnego spędzenia wolnego czasu.

Wioska musiała zostać przeniesiona, gdy zlokalizowana była w czaszy planowanego już od 1905 roku Jeziora Czorsztyńskiego – dużego zbiornika retencyjnego na Dunajcu.

Ludzie nie szybko pogodzili się ze swoim losem. Wielu nie chciało uwierzyć, że woda może podejść pod ich domy. Najtrudniej było przekonać do przenosin starszych mieszkańców osady. Dziś sporo z nich pomimo tęsknoty za przeszłością przyznaje, że przy takim stanie Dunajca jak w wakacje 1997 r. z całą pewnością duży fragment wioski zostałaby zalany przez powódź. A w nowych Maniowach z całą pewnością nam to jeszcze długo nie zagraża. Zaczyna się zresztą nowy rozdział w dziejach wsi, staje się ona powoli małym zagłębiem turystycznym. Jezioro Czorsztyńskie sprawia, że noclegi Maniowy stają się coraz bardziej interesująca alternatywą dla Szczawnicy czy Zakopanego.

Pierwsze zabudowania Nowych Maniów, wsi utworzonej na odkrytym, południowym stoku Runka powstały już w roku 1974. Ale prawdziwego tempa prace budowlane nabrały dopiero rok później, wczesną wiosną, gdyż marzec tego roku był wyjątkowo ciepły. A budowanie takiego osiedla w tamtych latach nie było łatwe. Trzeba było przecież wielkie ilości materiałów budowlanych nie istniał przecież w tamtych czasach wolny rynek, tylko przydziały, limity, rozdzielniki itp. Maniowy pokoje gościnne

Cisna

Cisna pokoje gościnne jest miejscowością gminną, zlokalizowaną w dolinie rzeki Solinki. Można tu dotrzeć z trzech kierunków: od Komańczy, od Ustrzyk Górnych oraz z Leska.

Miejscowość powstała, według różnych źródeł w roku 1522, lub 1552, założona przez rodzinę Balów. W połowie XVIII w. stała się własnością rodziny Fredrów. Na początku XIX w. powstała w Cisnej huta żelaza, którą wybudował ojciec Aleksandra Fredry – hrabia Jacek Fredro. Huta produkowała dość mało, przetapiano około 700 q surowca Cisna agroturystyka.

Z ciekawszych obiektów architektonicznych położony jest w Cisnej murowany kościół św. Stanisława Biskupa, który został wybudowany w roku 1914 a powiększony w 1981. Parafię utworzono w 1958, poprzez wyłączenie jej z parafii baligrodzkiej.

Współcześnie Cisna noclegi jest ważnym ośrodkiem dla ruchu turystycznego, w sezonie jest oblegana przez wielbicieli Bieszczadów, którzy bądź to zatrzymują się tutaj na dłużej, bądź to wyruszają stąd dalej w kierunku połonin, Wetliny i Ustrzyk Górnych a także w inne urokliwe rejony Bieszczadów. W wyniku wzmożonego w sezonie ruchu, znajduję się w Cisnej wiele obiektów gastronomicznych, sklepów z pamiątkami i miejsc noclegowych.

Najbardziej znaną atrakcją jest stacja „bieszczadzkiej kolejki wąskotorowej” w pobliskim Majdanie z dawną „ciuchcią”, wagonikami, izbą tradycji itp. W Cisnej zaś rosnącym zainteresowaniem turystów cieszy się restauracja „Siekierezada”, izba przyrodniczo-leśna „Dziupla”, galerie z dziełami artystów bieszczadzkich i punkty pamiątkarskie.

noclegi Cisna nadaje się doskonale także do wypoczynku mniej aktywnego, jest kilka miejsc, w których można posiedzieć nad Solinką (za wspomnianą restauracją oraz w dole, na zakręcie przy samym wjeździe do Cisnej od strony Majdanu), sporo tras na dłuższe i krótsze spacery, a także wycieczki samochodowe w okolice tej miejscowości, np. do Terki, Buku, Łopienki, rezerwatu Sine Wiry, Wetliny, Baligrodu, czy rejonu Przełęczy Żebrak a także do Roztok Górnych, skąd przez przełęcz nad Roztokami można przejść do wsi Ruske na Słowacji noclegi w Cisnej.